Publikacje

Niniejszy raport dokumentuje wyniki uzyskane w ramach Zadania 3.2 „Transition of agri-environmental systems to climate-neutral food systems” w ramach WP3 „Agri-environmental policy experimentation”. Celem zadania jest zbadanie akceptacji europejskich rolników zarówno dla środków obowiązkowych (takich jak rolniczy system handlu emisjami), jak i dla dobrowolnych rynków węglowych. Ponadto analizie poddane zostaną inne instrumenty ekonomiczne, w tym podatki węglowe lub CO₂e oraz innowacyjne systemy wsparcia (takie jak płatności uzależnione od wyników – Result-Based Payments, RBPs – oraz płatności hybrydowe – Hybrid Payments, HPs), mające na celu wspieranie praktyk rolniczych przyjaznych dla klimatu.

Dodatkowo Zadanie 3.2 ma na celu zbadanie, czy i w jakim stopniu czynniki behawioralne wpływają na akceptowalność takich instrumentów polityki ekonomicznej przez rolników. W ramach realizacji tych celów przeprowadzono dwa eksperymenty kontekstualizowane, obejmujące łącznie około 1 100 rolników – jeden we Włoszech, a drugi w Danii.

Niniejszy raport, opracowany w ramach Pakietu Roboczego 3 (WP3) projektu VISIONARY, przyczynia się do realizacji nadrzędnego celu, jakim jest identyfikacja narzędzi polityki, które mogą wspierać przejście w kierunku zrównoważonych systemów rolniczych i żywnościowych w Europie. WP3 bada, w jaki sposób podejścia behawioralne i metody eksperymentalne mogą pomóc w projektowaniu skutecznych interwencji polityki agro-środowiskowej w celu sprostania trzem kluczowym wyzwaniom transformacyjnym: neutralności klimatycznej, zatrzymaniu utraty bioróżnorodności oraz poprawie jakości wód. W tym kontekście nasze badanie koncentruje się na potencjale ram etykietowania dla ciemnozielonych agrokierunkowych środków klimatycznych (AECM) jako możliwego narzędzia polityki mającego na celu zachęcenie rolników do udziału, a tym samym wzmocnienie transformacji w zakresie bioróżnorodności.

Przejście na rolnictwo ekologiczne jest kształtowane przez mieszankę powiązanych ze sobą barier i czynników wspierających. Przegląd istniejących badań, modeli mentalnych, warsztatów oraz wywiadów ujawnił typowe problemy, takie jak niestabilny popyt, ograniczone możliwości przetwórcze, niewystarczające wsparcie doradcze, brak siły roboczej oraz niespójne ramy polityczne. Jednocześnie zidentyfikowano czynniki pozytywne, takie jak uczenie się od innych rolników, wsparcie doradcze, jasne plany działań, współpraca między różnymi sektorami oraz kampanie zwiększające świadomość społeczną. Wyniki te pokazują, że przejście na rolnictwo ekologiczne nie jest blokowane przez jeden problem, lecz zależy od funkcjonowania całego systemu żywnościowego oraz od tego, jak różni aktorzy – rolnicy, doradcy, przetwórcy, dystrybutorzy, konsumenci i decydenci – koordynują swoje działania.

Zarządzanie zasobami wodnymi w skali krajobrazu jest kluczowe dla rozwiązywania wyzwań środowiskowych i hydrologicznych w rolnictwie europejskim. Ze względu na fragmentaryczny podział gruntów, zarządzanie musi wykraczać poza pojedyncze nieruchomości i być zgodne z systemami hydrologicznymi, co wymaga współpracy w ramach zarządzania zbiorowego, angażującego rolników i innych interesariuszy.

Niniejsze badanie (Kamień milowy 9) dotyczące motywów i barier działania zbiorowego mającego na celu ograniczenie wpływu na zasoby wodne wykorzystuje zasady projektowania Elinor Ostrom (ang. Design Principles, DPs) jako narzędzie diagnostyczne do oceny odporności instytucjonalnej w trzech przypadkach: zarządzanie nawadnianiem w Hiszpanii i na Węgrzech oraz regulacja azotu w zlewni w Danii.

Przypadek hiszpański wykazuje silną zgodność z zasadami DPs, charakteryzuje się zagnieżdżonymi, kierowanymi przez użytkowników organizacjami oraz prawnym uznaniem praw zbiorowych. Przypadek węgierski cechuje silna kontrola top-down, ale brak zdolności do realizacji skomplikowanych i zbiorowych inicjatyw zarządzania wodą, jak również brak niezbędnej współpracy oddolnej, koordynacji i profesjonalnego wsparcia. Przypadek duński znacznie odbiega od zasad DPs z powodu ograniczonego zaangażowania interesariuszy i autonomii użytkowników.

Wyniki te pokazują, jak kontekst instytucjonalny i projektowanie mechanizmów zarządzania wpływają na legitymację i skuteczność zarządzania zasobami wodnymi. Chociaż zasady Ostrom stanowią cenną miarę instytucjonalną, dają ograniczony wgląd w czynniki behawioralne wpływające na udział rolników.

Proponujemy, aby przyszłe badania nad zasadami Ostrom uwzględniały perspektywę behawioralną, aby lepiej zrozumieć sukcesy i niepowodzenia zbiorowych programów rolno-środowiskowych w zakresie zrównoważonego korzystania z zasobów wodnych. Nasze dalsze prace będą wykraczać poza analizę instytucjonalną, koncentrując się na identyfikacji dźwigni i barier behawioralnych w zbiorowych programach rolno-środowiskowych.

W tym artykule przedstawiamy przegląd modeli opartych na agentach (ABM) w systemach żywnościowych, koncentrując się na tym, w jaki sposób uwzględniane są spostrzeżenia behawioralne. Artykuł został opublikowany w czasopiśmie "Environmental Modelling & Software Journal" i jest odpowiedzią na "Rezultat 5.3 - Przegląd modeli systemów żywnościowych i ich założeń behawioralnych". Stwierdzamy, że wiele modeli nie ma uzasadnienia behawioralnego i podkreślamy potrzebę silniejszych podstaw założeń behawioralnych.

Sugerujemy następujące wstępne wytyczne w celu wsparcia przyszłego rozwoju ABM w modelowaniu systemów żywnościowych:

• Uzasadnienie behawioralne. Wybory behawioralne powinny być uzasadnione teorią lub danymi. Np. poprzez wykorzystanie ram MoHuB do zidentyfikowania odpowiednich teorii behawioralnych.
• Parsymonia modelu. Modele powinny być tak proste, jak to możliwe, koncentrując się na określonych częściach systemu żywnościowego i ograniczając zakres przestrzenny do tego, co jest niezbędne do udzielenia odpowiedzi na pytanie badawcze.
• Przejrzystość i dokumentacja. Zaleca się stosowanie standardowych protokołów, takich jak ODD + D, w celu poprawy przejrzystości, odtwarzalności i porównywalności.

Niniejszy raport (Deliverable 2.2) opiera się na wstępnym koncepcyjnym i analitycznym frameworku projektu VISIONARY i ma na celu zobrazowanie, w jaki sposób wybrane studia przypadków w ramach projektu VISIONARY uzupełniają się nawzajem w realizacji kluczowych celów projektu. Raport ma również na celu krótko przedstawić teoretyczne podstawy naszej pracy oraz nakreślić podejście zastosowane w studiach przypadków.

Niniejsze badanie (Deliverable 2.1) polega na systematycznym przeglądzie literatury w celu zmapowania dźwigni i barier oraz przedstawienia przeglądu czynników wpływających na zmianę zachowań i ich znaczenia dla konkretnych aktorów w systemie żywnościowym oraz dla wybranych łańcuchów wartości. Zostało to osiągnięte poprzez przeprowadzenie przeglądu parasolowego (umbrella review) systematycznych i uporządkowanych przeglądów literatury dotyczących aspektów behawioralnych transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju systemów żywnościowych.

W wyniku tego przeglądu powstało systematyczne mapowanie czynników wpływających na zmianę zachowań aktorów systemu żywnościowego (tzw. 360° Reviews) oraz narracyjna synteza rekomendacji sformułowanych w wybranych przeglądach.

Raport dotyczący ogólnych i specyficznych czynników napędzających związanych z kontekstem politycznym
Niniejszy Deliverable 6.1 gromadzi, analizuje i porównuje wyniki dwóch zadań realizowanych w ramach komponentu VISIONARY „Interfejsy nauka–polityka i budowanie relacji”. Zadania „Mapowanie kontekstu politycznego i regulacyjnego” oraz „Partycpacyjne ćwiczenia foresightowe” były prowadzone równolegle i wzajemnie się uzupełniały.

Celem tej analizy jest podwójny. Po pierwsze, ma ona dostarczyć informacji do projektowania badań eksperymentalnych, które zostaną przeprowadzone w różnych zadaniach empirycznych w innych pakietach roboczych projektu VISIONARY. Po drugie, umożliwia identyfikację i omówienie istotnych luk politycznych, które należy rozwiązać w nadchodzących cyklach politycznych w UE i Wielkiej Brytanii.

Niniejszy dokument roboczy dotyczący czynników sprzyjających i barier w inicjatywach łańcuchów wartości stanowi część Kamienia Milowego 15 projektu VISIONARY. Dokument przedstawia analizę czynników wspierających oraz barier utrudniających wdrażanie innowacji na rzecz zrównoważonego rozwoju w siedmiu inicjatywach agribiznesowych w siedmiu krajach partnerskich (Dania, Niemcy, Węgry, Rumunia, Hiszpania, Polska, Wielka Brytania).

Niniejszy raport przedstawia wyniki badania przeprowadzonego w ramach projektu VISIONARY, które analizuje wyzwania i możliwości związane z europejskimi łańcuchami wartości roślin strączkowych. Badanie koncentruje się na identyfikacji barier ograniczających wykorzystanie białek roślinnych, w szczególności strączkowych, w Danii, Niemczech, Polsce i Hiszpanii. Obejmuje również analizę potencjalnych strategii i dźwigni mogących zwiększyć ich upowszechnienie. Kluczowe wyniki podkreślają główne przeszkody oraz wskazują punkty wpływu, które mogą przyczynić się do szerszego akceptowania roślin strączkowych w tych krajach.

Niniejszy raport stanowi istotny krok w naszej eksploracji zrównoważonych łańcuchów wartości poprzez szczegółowe studia przypadków, koncentrując się na inicjatywach w łańcuchach wartości i modelach biznesowych. Analizujemy poszczególne studia przypadków w siedmiu krajach partnerskich: Danii, Niemczech, Węgrzech, Rumunii, Hiszpanii, Polsce i Wielkiej Brytanii.

Nasza analiza opiera się na podejściu praktycznym, pozwalającym zrozumieć, w jaki sposób zrównoważony rozwój jest integrowany w tych łańcuchach wartości. Badanie rzeczywistych praktyk w organizacjach i w całych łańcuchach dostaw pozwala nam uzyskać wgląd w powiązania — zarówno wspierające, jak i utrudniające — które wpływają na działania na rzecz zrównoważonego rozwoju. Taka perspektywa rzuca nowe światło na wewnętrzną dynamikę oraz szersze konsekwencje stosowania zrównoważonych praktyk w łańcuchach wartości.

Pakiet roboczy 1: Zaangażowanie, komunikacja, rozpowszechnianie i wykorzystanie wyników

Kamień milowy 1

Wszystkie najważniejsze informacje o VISIONARY w skrócie.

Niniejszy Ramowy Analiza będzie kierował badaniami empirycznymi w ramach projektu VISIONARY w odniesieniu do interwencji politycznych, nowych inicjatyw w łańcuchach wartości i modeli biznesowych oraz punktów dźwigni w systemach rolno-spożywczych. Ramowy Analiza przyjmuje nowatorskie podejście, łączące dwa zasadniczo różne kierunki: z jednej strony ilościowe, eksperymentalne i behawioralne podejście ekonomiczne, a z drugiej strony jakościowe, kompleksowe podejście oparte na myśleniu systemowym.

Niniejsza publikacja zawiera przegląd 16 warsztatów prognostycznych przeprowadzonych w ośmiu krajach europejskich z udziałem uczestników naszych interfejsów polityki naukowej (SPI) - około 270 interesariuszy z systemu żywnościowego, w tym rolników, decydentów, naukowców, sprzedawców detalicznych i organizacji pozarządowych. Warsztaty foresightowe stanowiły ramy dla dyskusji na temat niektórych z najbardziej palących kwestii dotyczących naszych systemów żywnościowych: gospodarki wodnej w rolnictwie, przyszłości żywności ekologicznej i rolnictwa ekologicznego oraz promocji produktów pochodzenia roślinnego w całym łańcuchu wartości.

Niniejsze Wstępne Ramy Koncepcyjne gromadzą teoretyczne i koncepcyjne podstawy VISIONARY, wyjaśniając systemowy charakter systemu żywnościowego i jego przemiany w kierunku zrównoważonego rozwoju, rolę czynników behawioralnych podmiotów żywnościowych w warunkowaniu takich przemian oraz interakcję między badaniami a kształtowaniem polityki w celu ich przyspieszenia. Te wstępne ramy stanowią podstawę dla "Empirycznie ugruntowanych ram koncepcyjnych", które zostaną opublikowane latem 2025 roku. Po wstępnym przeglądzie podejść dotyczących transformacji systemu żywnościowego w kierunku zrównoważonego rozwoju i jego wymiaru behawioralnego (w szczególności rolników i konsumentów), dokument koncentruje się na dwóch głównych dziedzinach: "behawioralnej polityce żywnościowej" i "zrównoważonych modelach biznesowych". Wreszcie, dokument pogłębia transdyscyplinarne podejście projektu, oparte na koncepcji i wdrażaniu interfejsów nauka-polityka.